fbpx

YANDAL DAHİLİYE

Dört yıllık iç hastalıkları uzmanlık eğitiminin sonunda hekimler iç hastalıkları uzmanı olmaktadır. Uzmanlık eğitimi sonrasında Devlet Hizmeti yükümlülüğünü tamamlayan iç hastalıkları uzmanları, yan dal uzmanlık sınavına (YDUS) girerek yan dal uzmanlığı yapabilmektedir. İç hastalıkları alanında toplam 10 yan dal uzmanlık alanı bulunmaktadır. İç hastalıkları uzmanları mesleki hayatlarını uzman hekim olarak devam ettirmek ile yan dal uzmanı olmak arasında tereddütler yaşayabilmektedir. İç hastalıkları uzmanı olmak ile yan dal uzmanı olmak arasındaki farkları çeşitli parametreler üzerinde değerlendirdik.

1) Mevcut Durum

İç hastalıkları alanında 2014 yılı itibariyle 4725 uzman bulunmaktadır (Sağlık İnsangücü Raporu 2014). Bu sayıya 2011 ile 2019 arasında iç hastalıklarına yerleşen 6564 hekimi de eklediğimizde toplam sayı 11.289 olmaktadır. Türkiye’de ki iç hastalıkları uzman sayısının 2023 yılında yaklaşık 11.289 olacağını tahmin ediyoruz. Verilerde görüldüğü gibi iç hastalıkları uzman sayısında önemli artışlar olacaktır. Özellikle son iki yılda artan kontenjan sayılarının uzman sayısına ciddi şekilde etki edeceği aşikardır. Uzman sayısında artış beraberinde bazı etkilere yol açacaktır:

  • Sağlık Bakanlığı atamalarında kırsal bölgelerin açılma sıklığında artış.
  • Özel sektörde ihtiyacın azalması ve ücretlerin azalması.
  • Akademik kadrolara geçişin zorlaşması.


Şekil 1. İç hastalıkları uzmanlık alanının son 13 yıl TUS kontenjan sayılarının dağılımı (TUS 2007-2019)

2) Sağlık Bakanlığı Atamaları

İç hastalıkları uzmanlarının atamaları Sağlık Bakanlığı tarafından 2018 ile 2020 yılları arasında açılan (78-90. dönem kuraları) Devlet Hizmeti Yükümlülüğü kuralarında, toplam 846 iç hastalıkları kadrosu açılmıştır. Açılan bu kadrolar en fazla Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgeleri’nde yer almaktadır. İç hastalıkları kadrosunun en fazla açıldığı iller; Ağrı 34 kadro, Erzurum 31 kadro, Şanlıurfa 30 kadro, Hakkari 28 kadro ve Van 28 kadro şeklindedir. İç hastalıkları kadrolarının %77,7’si ilçe merkezlerinde ve %65,5’i büyükşehir olmayan illerde açılmıştır.

Sağlık Bakanlığı tarafından 2018 ile 2019 yılları arasında isteğe bağlı iller arası yer değiştirme kuralarında toplam 753 iç hastalıkları kadrosu açılmıştır. Açılan bu kadrolar en fazla Marmara ve Karadeniz Bölgeleri’nde açılmıştır. İç hastalıkları kadrosunun en fazla açıldığı iller; İstanbul 108 kadro, Balıkesir 28 kadro, Ankara 24 kadro, Antalya 23 kadro ve Bursa 23 kadro şeklindedir. İç hastalıkları kadrolarının %53,1’i ilçe merkezlerinde ve %35,3’ü büyükşehir olmayan illerde açılmıştır.

İç hastalıkları Yan Dal Uzmanlarının Atamaları

Sağlık Bakanlığı tarafından 2018 ile 2019 yılları arasında açılan (78-89. dönem kuraları) Devlet Hizmeti Yükümlülüğü kuralarında, toplam 359 iç hastalıkları yan dal kadrosu açılmıştır. Açılan bu kadroların %97,5’i il merkezlerinde (%2,5 ilçe merkezi) ve %53,2’si büyükşehirlerde (%46,8 büyükşehir olmayan iller) açılmıştır. Endokrinoloji, geriatri, hematoloji, immünoloji, iş ve meslek hastalıkları uzmanlık alanlarının kadrolarının tamamı il merkezlerinde açılmıştır. İl merkezinde kadro açılma sıklığı en düşük olan %95,7 ile tıbbi onkolojidir.

Sağlık Bakanlığı tarafından 2018 ile 2019 yılları arasında isteğe bağlı iller arası yer değiştirme kuralarında toplam 663 iç hastalıkları yan dal kadrosu açılmıştır. Açılan bu kadroların %95,0’i il merkezlerinde (%5,0 ilçe merkezi) ve %74,8’i büyükşehirlerde (%25,2 büyükşehir olmayan iller) açılmıştır. Geriatri, hematoloji, iş ve meslek hastalıkları, romatoloji, tıbbi onkoloji ve yoğun bakım uzmanlık alanlarının kadrolarının tamamı il merkezlerinde açılmıştır. İl merkezinde kadro açılma sıklığı en düşük olan %87,9 ile endokrinoloji bölümü olmuştur. Bu verilerle beraber isteğe bağlı iller arası yer değiştirme kuralarında kadroların büyük çoğunluğu boş kalmakta ve hekimler rahatlıkla istedikleri kadrolara yerleşebilmektedir. 

Örneğin gastroenteroloji alanında yer değiştirme kuralarında açılan 141 kadronun 18’ine yerleşen uzman olurken 123 kadro boş kalmıştır.

Sonuç olarak yan dal uzmanlık alanlarında il merkezinde veya büyükşehirde çalışabilme imkânı iç hastalıkları uzmanlığına göre çok daha yüksektir.

Sonuç olarak akademik kariyer yapabilmek için yan dal uzmanlığı neredeyse olmazsa olmazdır. 

3) Akademik Kariyer

Tıpta birçok alanda uzmanlık sonrası akademik kariyer imkânları bulunurken iç hastalıkları uzmanları için bu imkân oldukça sınırlıdır. Genellikle iç hastalıkları uzmanları genel dahiliye kadrolarında akademik kariyer yapmaktadırlar. Genel dahiliye kadrolarının üniversitelerde çok az sayıda olduğu düşünüldüğünde akademik kariyer için yan dal uzmanlığının çok elzem olduğu görülmektedir.

Yan dal uzmanları için açılan Sağlık Bakanlığı isteğe bağlı iller arası yer değiştirme kuralarında kadroların büyük çoğunluğunun boş kaldığını daha önce ifade etmiştik. Bu durum yan dal uzmanlarının muhtemelen Devlet Hizmeti Yükümlülüğü sonrası akademik kariyer için üniversitelere veya özel hastanelere geçtiğini düşündürmektedir. Özelliklede bazı yan dal uzmanlık alanlarında az sayıda uzman olması bu alanların akademik kadro bulma şansını artırmaktadır.

4) Özel Sektör

Özel hastanelerde ciddi sayıda iç hastalıkları kadrosu bulunmaktadır. Sağlık insangücü raporuna göre iç hastalıkları uzmanlarının %40’ı özel sektörde çalışmaktadır. İç hastalıkları özel sektörde en yoğun çalışan uzmanlık alanlarından birisidir (41 uzmanlık alanı arasında 8.). Bununla beraber daha önce bahsettiğimiz gibi uzman sayısında görülen artış, özel sektörde kadro bulma ihtimalini azaltacak ve ücretlerde azalmaya yol açacaktır. Yan dal uzmanlık alanlarında ise özel sektörde çok cazip olan bölümler bulunmaktadır. Özellikle endokrinoloji, gastroenteroloji, tıbbi onkoloji ve romatoloji gibi alanlar özel sektör açısından oldukça caziptir.

Hekimlere yönelik iş ilanlarının yer aldığı sağlıkla ilgili bir iş ilanı sitesinin 22.04.2020 tarihli ilanları değerlendirildiğinde:

  • 43 iç hastalıkları uzmanı ilanı,
  • 19 endokrinoloji uzmanı ilanı,
  • 16 gastroenteroloji uzmanı ilanı,
  • 14 tıbbi onkoloji uzmanı ilanı,
  • 7 romatoloji uzmanı ilanı,
  • 5 hematoloji uzmanı ilanı,
  • 2 nefroloji uzmanı ilanı yer almaktadır.

Geriatri, iş ve meslek hastalıkları, immünoloji ve yoğun bakım alanlarında ise ilan bulunmamaktadır.

Sonuç olarak özel sektörde çalışmak isteyen hekimler için bazı yan dal uzmanlık alanları iç hastalıkları uzmanlığından çok daha avantajlıdır.

5) Teorik Bilgi Yükü

İç hastalıkları alanı uzmanlık dalları arasında teorik bilgi yükü en fazla olan alanlardandır. Bu nedenle hekimler güncel bilgileri takip etmekte ve hastalıklarla ilgili derinlemesine bilgi sahibi olmakta zorlanabilmektedir. Bu durum bazen malpraktis noktasında da sorunlara neden olabilmektedir. Yan dal uzmanlık alanlarında ise teorik bilgi yükü daha dar kapsamlıdır. Bu nedenle güncel bilgileri takip etmek ve hastalıklarla ilgili derinlemesine bilgi sahibi olmak daha kolaydır. Sonuç olarak yan dal ile hekimler teorik ve pratik çalışmalarda belirli bir alana yönelebilmekte ve mesleki başarılarını artırabilmektedir. 

6) Çalışma Şartları

İç hastalıkları uzmanları, hastanelerde farklı birimler ile ilgili pek çok konuda görevlendirilebilmektedir. Diyabet polikliniği, diyaliz, acil servis branş nöbeti, çok sayıda konsültasyon, çeşitli heyetlerde görev alma, bilirkişilik ve geçici görevlendirmeler bunlardan bazılarıdır. Uzmanlar kendilerini hastanede boşlukları doldurmak için kullanılan bir joker eleman olarak hissedebilmektedir.
Yan dal uzmanlığında ise hekimler sadece alanları ile ilgili daha spesifik bir görev tanımlaması ile çalışmaktadır. Birçok kurumda da yan dal uzmanlarının tek çalıştığını düşündüğümüzde, alanları ile ilgili hizmet işleyişinde karar verici olmaktadırlar.
Bilindiği gibi Sağlık Bakanlığı hastanelerinde performansa dayalı ek ödeme sistemi uygulanmaktadır. Bu sistemde de yan dal uzmanları iç hastalıkları uzmanlarına göre daha az hasta bakarak daha fazla performans elde edebilmektedir. “Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Tesislerinde Görevli Personele Ek Ödeme yapılmasına Dair Yönetmelik” isimli yönetmelikte yer alan ve performans puanlaması hesaplamasında kullanılan kadro unvan katsayıları, yan dal uzmanlık alanlarında iç hastalıkları uzmanlığına göre daha yüksektir. Özellikle de daha az tercih edilen ve iş yükü fazla olan gastroenteroloji, hematoloji ve yoğun bakım gibi bölümlerin katsayıları en yüksek belirlenmiştir.

Uzmanlık AlanıKardo Unvan Katsayısı
İç Hastalıkları2,89
Endokrinoloji ve Metabolizma Hast.2,98
Gastroenteroloji3,06
Geriatri2,94
Hematoloji3,06
İmmünoloji ve Alerji Hast.2,98
İş ve Meslek Hastalıkları2,89
Nefroloji3,01
Romatoloji2,98
Tıbbi Onkoloji3,01
Yoğun Bakım3,18

Tablo 1. “Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Tesislerinde Görevli Personele Ek Ödeme yapılmasına Dair Yönetmelik” isimli yönetmelikte yer alan iç hastalıkları ve yan dal uzmanlık alanları kadro unvan katsayıları.



Bu websitesi, sizlere daha iyi hizmet verebilmek için çerezler kullanmaktadır. Çerez ve gizlilik politikası metnini okumak için tıklayın.